pastel

Pastel – technika mająca charakter pośredni pomiędzy rysunkiem a malarstwem. Pastelami nazywamy również cienkie, miękkie pałeczki, którymi posługuje się ta technika. Pastel może być wykonywana na różnego rodzaju papierach, kartonach, czasem płótnie, o szorstkiej powierzchni. Bardzo ważny jest także kolor podłoża, ponieważ najczęściej jest ono widoczne i staje się częścią obrazu. W skład pasteli suchej wchodzi: pigment, kreda, gips lub glinka i niewielka ilość spoiwa. Wyróżnia się kilka rodzajów pasteli: miękką, twardą oraz kredkę pastelową oprawioną w drewno. Łatwo można mieszać kolory posługując się palcem, szmatką lub wiszerem. Obraz wykonany pastelami suchymi odznacza się delikatnymi, a zarazem świetlistymi barwami. Łatwo się obsypuje, dlatego musi być utrwalony specjalnym lakierem – fiksatywą i przechowywany pod szkłem, najlepiej dodatkowo z passe-partout. Pastele dobrze znoszą upływ czasu, zachowując intensywność barw. Technika znana jest już od XV w., jednak największą popularność zyskała w XVIII w. szczególnie we Francji w malarstwie portretowym. Najwybitniejszymi artystami, tworzącymi pastelami byli Maurice Quentin de La Tour, oraz włoska artystka Rosalba Giovanna Carriera, a tematem ich prac europejska arystokracja i władcy. W II połowie XIX w. nastąpiło odrodzenie pasteli dzięki taki artystom jak Edgar Degas. Mistrzem pasteli w Polsce był Stanisław Wyspiański oraz Witkacy.
Nieco inne właściwości ma pastel olejna, w której skład poza pigmentem, wchodzi glinka, wosk i olej. Powstała dopiero na początku XX w. w Japonii. Można malować nią na zagruntowanym płótnie oraz papierze. Nakładać pigment grubo, uzyskując impasty i otrzymując efekt podobny do malarstwa olejnego. Pastele olejne trzymają się powierzchni o wiele lepiej niż suche. Można rozcierać je terpentyną lub olejem lnianym, podobnie jak farby olejne, uzyskując efekt połysku. Także chętnie stosowane przez wielu artystów m.in. Pablo Picasso.